Mastürbasyon, vücudun doğal bir fonksiyonudur ve çoğu insanın hayatının bir parçasıdır. Gençler ve yetişkinler arasında mastürbasyon (argo tabiriyle “31 çekmek”) hakkında pek çok soru işareti ve efsane bulunmaktadır. Kimi zaman utanma duygusu nedeniyle bu konu açıkça konuşulamadığından, yanlış bilgiler yaygınlaşabilmektedir. Bu yazımızda mastürbasyonun ne olduğunu, zararlı olup olmadığını, fazla yapmanın olumsuz etkilerini, son yıllarda popüler olan NoFap akımını ve tüm bunlar hakkında bilimsel araştırmaların ne dediğini samimi bir dille ele alacağız. Ayrıca sıkça sorulan sorulara da yanıt vererek doğru bilinen yanlışları düzeltmeye çalışacağız.
Mastürbasyon Nedir?
Mastürbasyon, kişinin kendi cinsel organlarını veya vücudundaki diğer erojen bölgeleri elle veya başka yöntemlerle uyararak cinsel haz alması ve genellikle orgazm olması eylemidir. Bu, son derece yaygın ve normal bir cinsel davranıştır. Kadın, erkek fark etmeksizin her yaştan insan mastürbasyon yapabilir ve bu, cinselliğin sağlıklı bir parçası olarak görülmektedir.
Mastürbasyon yoluyla kişi kendi bedenini keşfeder, cinsel olarak nelerden hoşlandığını öğrenir ve cinsel gerginliğini güvenli bir şekilde boşaltır. Hatta yapılan anketler, geniş bir yaş aralığında hem kadınların hem de erkeklerin büyük kısmının düzenli olarak mastürbasyon yaptığını ortaya koymaktadır (örneğin 65 yaş altı yetişkin erkeklerin %41-65’i ve kadınların %27-40’ı son bir ay içinde mastürbasyon yaptığını belirtmiştir).
Mastürbasyon tek başına (solo) yapılabildiği gibi, partnerler arasında karşılıklı mastürbasyon şeklinde de yaşanabilir. Birçok çift, birlikte mastürbasyon yaparak hem farklı fantezilerini paylaşabilmekte hem de gebelikten korunabilmektedir. Mastürbasyon, cinsel ilişkiye göre daha güvenli bir cinsel etkinlik olarak da bilinir; zira ne hamilelik riski ne de cinsel yolla bulaşan enfeksiyon riski taşır.
Özetle, mastürbasyon cinsel yaşamın normal, doğal ve sağlıklı bir parçasıdır.
31 Çekmek Zararlı mı? (Mastürbasyonun Faydaları ve Zararları)
Halk arasında mastürbasyon yapmak için kullanılan argo tabirlerden biri “31 çekmek” şeklindedir. Peki gerçekten “31 çekmek” zararlı mıdır? Bilimsel araştırmalar ve uzman görüşleri, mastürbasyonun kendi başına fiziksel bir zararı olmadığını göstermektedir.
Yani ölçülü biçimde mastürbasyon yapan sağlıklı bir bireyde, bu eylemin doğrudan doğruya bir sağlık problemine yol açtığına dair bir kanıt yoktur. Aksine, mastürbasyonun pek çok olumlu etkisi olabileceği bilinmektedir. Örneğin, cinsel tatmin ve orgazm sırasında vücudumuz dopamin ve oksitosin gibi iyi hissettiren hormonlar salgılar. Bu nedenle mastürbasyon yapmak biriken stresi azaltmaya, rahatlamaya ve modunuzu yükseltmeye yardımcı olabilir.
Aynı zamanda orgazm sonrası gevşeme etkisi sayesinde daha kolay uykuya dalmanıza veya uyku kalitenizin artmasına katkı sağlayabilir.
Bazı araştırmalar düzenli cinsel tatmin yaşayan bireylerde anksiyete ve depresyon belirtilerinin azalabildiğini de göstermektedir.
Kadınlar açısından mastürbasyon, adet sancılarını hafifletebilen doğal bir yöntem olarak dahi rapor edilmiştir.
Mastürbasyon ile ilgili toplumda dolaşan pek çok efsane vardır. Örneğin yıllardır “mastürbasyon yapmanın sivilce çıkardığı, kısırlığa yol açtığı, erkeklerde penisi küçülttüğü veya kadınlarda memeleri küçülttüğü, ileri yaşta cinsel gücü bitirdiği, hatta avuç içinde kıllanma veya körlük yaptığı” gibi iddialar duyabilirsiniz. Bilimsel olarak bu iddiaların hiçbiri doğru değildir.
Modern tıp, mastürbasyonun bilinen herhangi bir kalıcı fiziksel hasara yol açmadığını vurgulamaktadır. Örneğin mastürbasyonun kısırlık yapmadığı, sperm sayısını kalıcı olarak azaltmadığı, hormonal dengesizlik yaratmadığı veya görme kaybına neden olmadığı kanıtlanmıştır.
Ergenler arasında yaygın bir endişe olan “mastürbasyon saç döker mi?” sorusuna da bilimsel yanıt hayır olacaktır; saç dökülmesi daha çok genetik ve hormonal faktörlerle ilişkilidir ve mastürbasyonla doğrudan bir bağlantısı bulunmamaktadır. Yine benzer şekilde mastürbasyon yapmanın ileride sertleşme sorunu (iktidarsızlık) yaratacağı inancı da asılsızdır.
Tam tersine, cinsel sağlık uzmanları mastürbasyonun cinsel organlara zarar vermediğini, aksine kişinin kendi vücudunu tanıması sayesinde ileride cinsel yaşamına olumlu katkılar bile sunabileceğini belirtmektedir.
Örneğin, kadınlarda mastürbasyon yapmanın cinsel isteği artırdığı, partnerle ilişki sırasında orgazm olmayı kolaylaştırdığı; erkeklerde ise boşalma kontrolünü öğrenmeye yardımcı olabileceği bilinmektedir.
Sonuç olarak normal sıklıkta yapılan mastürbasyon zararlı değildir. Hatta vücudumuz üzerinde olumlu etkileri olabilecek, en güvenli cinsel deneyim yollarından biridir. İlginç bir şekilde, mastürbasyonun dolaylı bazı sağlık faydaları olabileceğine dair veriler de mevcuttur: Örneğin on binlerce erkek üzerinde yıllar süren geniş bir çalışmada, haftada daha sık boşalma yaşayan erkeklerin ileri yaşlarda prostat kanseri riskinin daha düşük olduğu gözlenmiştir.
Bu tür bulgular mastürbasyonun genel sağlığın doğal bir parçası olduğunu desteklemektedir.
Fazla Mastürbasyonun Zararları Var mı?
Mastürbasyonun makul düzeyde yapıldığında zararlı olmadığı anlaşılmış olsa da, her şeyin fazlası gibi mastürbasyonun aşırısı da bazı sorunlar yaratabilir. Burada kastedilen, kişinin çok sık ve kontrolsüz biçimde mastürbasyon yapmasıdır. Peki “çok sık”tan kasıt nedir? Aslında bu konuda kesin bir sayı vermek mümkün değil. Uluslararası Cinsel Sağlık Derneği’ne göre mastürbasyon için “normal” kabul edilebilecek bir sıklık yoktur; bazı insanlar her gün mastürbasyon yaparken bazıları hiç yapmayabilir.
Kişiden kişiye değişen bu sıklık, ancak kişinin hayatını olumsuz etkiliyorsa problem haline gelir. Yani mastürbasyon yapma sıklığınız, sosyal hayatınızı, okul veya iş performansınızı, günlük sorumluluklarınızı engellemiyor ve sizde fiziksel bir tahriş ya da ağrıya yol açmıyorsa, bu sıklık sizin için normaldir.
Öte yandan, kompülsif (takıntılı) şekilde mastürbasyon yapan ve bundan dolayı sıkıntı duyan bireyler de vardır. Eğer bir kişi günde birçok kez mastürbasyon yapmaktan kendini alamıyor, yapamadığında aşırı huzursuz oluyor veya bu yüzden günlük yaşamını aksatıyorsa burada bir davranış bağımlılığı söz konusu olabilir. Tıbbi literatürde doğrudan “mastürbasyon bağımlılığı” diye bir tanı olmasa da, “hiperseksüalite” veya “kompülsif cinsel davranış bozukluğu” adı altında benzer durumlar ele alınmaktadır. Bu durumda mastürbasyon kişinin stresle baş etme veya duygulardan kaçma yöntemi haline gelmiş olabilir. Aşırı mastürbasyon yapmanın dolaylı bazı olumsuz etkileri de olabilir; örneğin cinsel organlarda tahriş veya hassasiyet oluşabilir, sürekli pornografik içerik izlemeye bağlı olarak gerçek cinsel ilişkilere ilginin azalması ya da beklentilerin gerçek dışı hale gelmesi görülebilir. Erkeklerde nadiren çok sık ve sert şekilde mastürbasyon yapmak, gayriresmî olarak “death grip sendromu” denilen bir duruma yol açarak peniste geçici duyarsızlaşmaya neden olabilir.
Bu durumda gerçek partnerle ilişkide orgazm olmak zorlaşabilir; fakat çözümü basittir: bir süre tekniği değiştirip penisi dinlendirerek duyarlılığı geri kazanmak mümkündür.
Fazla mastürbasyon yaptığınızı düşünüyorsanız, bunun hayatınıza etkisini gözden geçirin. Suçluluk duymadan, objektif bir şekilde kendinizi değerlendirin. Mastürbasyon yüzünden sosyal ilişkileriniz zarar görüyorsa, derslerinizi/işinizi ihmal ediyorsanız veya istemediğiniz halde yapmadan duramıyor ve pişmanlık hissediyorsanız bir uzmandan destek almayı düşünebilirsiniz. Bu konuda çalışan cinsel terapistler veya psikologlar, size sağlıklı bir denge kurmada yardımcı olabilir. Unutmayın, amaç mastürbasyonu tamamen hayatınızdan çıkarmak zorunda olduğunuz hissine kapılmak değil; onu diğer alışkanlıklarınız gibi dengeli bir yere oturtmaktır. Aşırıya kaçmadığınız sürece mastürbasyon hayatınız için bir problem olmamalıdır.
NoFap Nedir? Faydaları ve Zararları Nelerdir?
Son yıllarda internet ortamında NoFap adı verilen bir akım popüler hale geldi. NoFap terimi İngilizce argoda mastürbasyonu ifade eden “fap” kelimesinden türetilmiştir; anlamı kabaca “mastürbasyon yapmamak”tır. NoFap akımı ilk olarak çevrimiçi forumlarda (özellikle Reddit’te) ortaya çıkmış ve hızla yayılmıştır. Bu harekete katılanlar, belirli bir süre boyunca mastürbasyon ve pornografiden tamamen uzak durmayı amaçlar. Özellikle 90 gün mastürbasyon yapmama gibi popüler meydan okumalar (challenge) bulunmaktadır. NoFap topluluğuna göre pornografi ve sık mastürbasyon, kişilerin gerçek hayattaki motivasyonunu, enerjisini ve özgüvenini düşürmektedir; bu nedenle uzak durarak zihinsel ve bedensel bir “yenilenme” sağlanabileceği düşünülür.
NoFap savunucularının öne sürdüğü başlıca faydalar şöyle özetlenebilir:
- Daha iyi zihinsel durum: Birçok kişi NoFap sonrasında kendini daha mutlu, özgüvenli ve sakin hissettiğini; sosyal anksiyetesinin azaldığını iddia ediyor.
- Artan enerji ve motivasyon: Mastürbasyon yapmayınca günlük enerji seviyelerinin ve konsantrasyonun belirgin biçimde arttığını söyleyenler var.
- Fiziksel güç ve verim: Kimileri spor yaparken güç ve dayanıklılıklarının yükseldiğini, kas gelişiminin hızlandığını öne sürüyor.
- Cinsel performansın iyileşmesi: Bazı erkekler pornografiyi ve mastürbasyonu bıraktıktan sonra erken boşalma veya sertleşme sorunlarının düzeldiğini, cinsel isteğinin arttığını bildiriyor.
- Ruhsal/Spiritüel kazanımlar: Mastürbasyondan uzak durmanın zihni berraklaştırdığı, iradeyi güçlendirdiği ve hatta bazıları tarafından manevi bir arınma sağladığı dile getiriliyor.
Görüldüğü gibi, NoFap destekçileri çok geniş bir yelpazede faydalar tarif etmekteler. Peki bunların kaçı bilimsel olarak kanıtlanmış durumda? Şu anki bilimsel bulgulara göre, NoFap’in iddia edilen faydalarının çoğu anekdot düzeyindedir. Yani bu faydaları rapor edenler, çoğunlukla kişisel deneyimlerine dayanarak anlatmaktadır ve bu anlatımlar bilimsel bir deneyin sonucu değildir. Örneğin NoFap efsanesinin çıkış noktalarından biri, 2003 yılında yapılan küçük bir araştırmada 7 gün boşalmayan erkeklerde testosteron seviyesinin kısa süreli olarak arttığının bulunmasıdır.
Ancak sonraki günlerde bu hormon seviyesi normale dönmektedir ve testosterondaki bu oynamanın, bahsedilen büyük ölçekli faydaları sağladığına dair bir kanıt yoktur.
Esasen mastürbasyonun testosteron veya enerji seviyeleri üzerindeki etkileri konusunda çok az sayıda çalışma vardır ve mevcut veriler, NoFap’in öne sürdüğü “süper güç” kazanma iddialarını doğrulamamaktadır.
NoFap topluluğunda dile getirilen başarı hikâyelerinin bir kısmı plasebo etkisi ile açıklanabilir; kişi mastürbasyonu bıraktığında kendinde olumlu değişimler beklediği için, bu beklenti bile motive edici bir etki yaratabilir.
Ayrıca NoFap forumlarında insanlar birbirini cesaretlendirmekte, bu da kişide bir desteklenme hissi yaratarak olumlu psikolojik etkiler oluşturabilmektedir. Bu açılardan bakıldığında, NoFap deneyimi bazı kişiler için sübjektif olarak değerli olabilir.
NoFap’in potansiyel zararları veya dezavantajlarına gelince: Öncelikle, mastürbasyon yapmayı tamamen bırakmak, yukarıda bahsettiğimiz kanıtlanmış faydalarından mahrum kalmak anlamına gelir.
Yani stres azaltma, rahatlama, cinsel gerilimi giderme, daha iyi uyku gibi mastürbasyonun getirdiği olumlu etkileri NoFap süresince yaşamayabilirsiniz. İkinci olarak, eğer kişi aslında sağlıklı bir cinsel yaşama sahipken “mastürbasyon kötüdür” inanışıyla kendini zorluyorsa, bu durum onda gereksiz bir suçluluk ve stres yaratabilir. Nitekim bazı araştırmacılar, cinselliği bu şekilde katı kurallarla kısıtlamanın kişide kaygı düzeyini artırabileceğini ve küçük bir “kayma” (mastürbasyon yapma) yaşandığında bunu “başarısızlık” veya “relapse (nüksetme)” olarak görüp ciddi bir hayal kırıklığı ve mutsuzluk yaşayabildiğini belirtmektedir.
NoFap forumlarında sıkı bir şekilde kendini tutup sonra dayanamayıp mastürbasyon yapan kişilerin yoğun pişmanlık yaşadıklarını görmek mümkündür. Bu da aslında tamamen doğal ve zararsız bir eylemi yaptığı için kişinin kendini yetersiz hissetmesine yol açabilir. Dolayısıyla, eğer mastürbasyon sizin için problemli bir davranış değilse, sadece bir internet trendi uğruna kendinizi fazla zorlamanız ters etki yaratabilir.
Öte yandan, gerçekten pornografi bağımlılığı veya kompülsif mastürbasyon sorunu yaşayan kişiler için, NoFap gibi bir topluluğa katılmak belli bir süre işe yarar bir motivasyon aracı olabilir. Bazı bireyler, özellikle pornografiye ulaşmanın çok kolay olduğu dijital çağda, kendilerini frenlemekte zorlandıkları için böyle kolektif bir meydan okumanın desteğine ihtiyaç duyabiliyor. Eğer NoFap yapmayı deneyecekseniz, bunu kendinizi geliştirme amaçlı bir tercih olarak gördüğünüzden emin olun; mastürbasyon yaptığı için kimse kötü bir insan değildir ve bu bir hastalık da değildir. NoFap, tıbbi bir tedavi yöntemi değil, kişisel bir deneyimdir. Bilimsel olarak bakıldığında mastürbasyon yapmamanın özel bir tıbbi yararı olmadığı kabul edilir.
Ancak yine de siz NoFap sürecinden kendinizi iyi hissediyorsanız ve bu süreç size disiplin veya başka açılardan fayda sağlıyorsa, elbette ki bu tercihinizi sürdürebilirsiniz. Sadece, eğer NoFap’i ciddi bir cinsel sorun ya da ruhsal problem ile başa çıkmak için yapıyorsanız, durumu bir uzmanla konuşmayı da ihmal etmeyin. Örneğin sertleşme, boşalma veya cinsel istekle ilgili süreklilik arz eden sorunlarınız varsa bir üroloji veya psikiyatri uzmanına danışmak çok daha etkili ve doğru bir çözüm sağlayacaktır.
Sık Sorulan Sorular (FAQ)
Mastürbasyon kısırlık yapar mı?
Hayır, mastürbasyon yapmanın kısırlığa (infertiliteye) yol açtığına dair bir kanıt yoktur. Erkeklerde sık mastürbasyon sonucu geçici olarak sperm sayısında çok hafif dalgalanmalar olabilir ancak bu vücudun kısa sürede telafi ettiği doğal bir durumdur. Kadınlarda ise mastürbasyonun üreme sağlığına bir zararı olmadığı gibi, aksine cinsel organlardaki kan dolaşımını artırarak sağlıklı işlevi desteklediği söylenebilir. Özetle, makul düzeyde mastürbasyon ne kadın ne de erkek üreme yeteneğine zarar vermez.
Mastürbasyon sivilce veya saç dökülmesine neden olur mu?
Hayır. Ergenlik dönemindeki gençler sivilce problemleri yaşarken mastürbasyon yaptıkları için iki durumu birbirine bağlama yanılgısına düşebilirler. Oysa mastürbasyon ile cilt sorunları (akne) arasında bilimsel bir bağlantı yoktur
Aynı şekilde mastürbasyonun saçların dökülmesine yol açtığı iddiası da bilimsel temele sahip değildir. Saç dökülmesi genellikle genetik yatkınlık, hormonal değişimler (ör. DHT hormonu) ve stres gibi faktörlerle ilgilidir. Tek başına mastürbasyon yapmanın saç çıkaran vitaminleri veya proteinleri vücuttan attığı iddiası doğru değildir; boşalma ile kaybedilen besin maddeleri önemsiz düzeydedir ve normal beslenme ile hemen yerine konur. Sonuç olarak mastürbasyon cildinizi bozmaz, saçınızı dökmez.
Mastürbasyon ileride cinsel sorunlara (örneğin sertleşme problemine) yol açar mı?
Genel olarak hayır. Aksine, mastürbasyon yapmak çoğu kişinin cinsel sağlığına olumlu etki eder. Erkekler için düzenli boşalma, prostat sağlığına iyi gelebilir ve cinsel isteği düzenli tutmaya yardımcı olur. Kadınlar için de mastürbasyon, pelvik kasları güçlendirerek ve orgazm eşiğini düşürerek ileride cinsel ilişkide alınacak zevki artırabilir. Mastürbasyonun tek başına kalıcı iktidarsızlık (erektil disfonksiyon) yaptığı yönünde bir bulgu yoktur.
Bununla birlikte, pornografiye aşırı alışkın olmak veya yukarıda bahsedilen “death grip” gibi çok sert mastürbasyon tekniklerine kendini alıştırmak, nadiren de olsa cinsel ilişki sırasında uyarılma güçlüğü yaratabilir. Bu durumlar da kalıcı değildir; alışkanlıklar değiştirildiğinde her şey normale döner. Eğer bir kişi pornografiye o kadar alışmıştır ki gerçek partnerle cinsellik ona sıkıcı geliyorsa, burada problem mastürbasyon değil pornografi bağımlılığıdır diyebiliriz. Sonuç olarak, normal mastürbasyon pratiği cinsel fonksiyon bozukluğu yapmaz.
Mastürbasyon bağımlılık yapar mı?
Mastürbasyon fiziksel olarak bağımlılık yapan bir madde gibi olmasa da alışkanlık yapabilir. Yani bir zevk yolu olduğu için beyniniz bunu tekrar istemeye meyilli olabilir, bu da sık yapılmasına yol açabilir. Ancak burada kritik nokta şudur: Mastürbasyonun sıklığı sizin kontrolünüzden çıkmışsa ve istemediğiniz halde yapmaya devam ediyor, yapmadığınızda ciddi huzursuzluk duyuyorsanız, bu bir problem davranış haline gelmiş olabilir. Bazı uzmanlar bunu bir tür kompülsif davranış bozukluğu olarak ele alır. Böyle bir durumda, altta yatan stres, anksiyete veya depresyon gibi duygusal durumlar mastürbasyona yönelmenize sebep oluyor olabilir. Kendi kendinize “bağımlı mıyım?” diye soruyorsanız, gün içinde mastürbasyon yüzünden önemli şeyleri ihmal edip etmediğinize, sosyal yaşamınızı etkileyip etkilemediğine bakın. Eğer bu durumdan rahatsızsanız, bir psikolog veya psikiyatrist ile konuşmak faydalı olabilir. Fakat tek başına sık mastürbasyon yapmak, her zaman klinik anlamda bir bağımlılık olduğu anlamına gelmez. Birçok insan dönem dönem daha fazla mastürbasyon yapabilir; önemli olan bunun sizde olumsuz bir etki bırakıp bırakmadığıdır.
Ne sıklıkla mastürbasyon yapmak normaldir?
Bu sorunun net bir cevabı yoktur, çünkü “normal” kişiden kişiye değişir. Bazı kişiler günde bir kez veya daha fazla mastürbasyon yaparken, bazıları ayda yılda bir yapar veya hiç yapmaz. Her iki durumda da kişi mutlu ve sağlıklı bir yaşam sürebilir. Önemli olan, mastürbasyon sıklığınızın sizi mental veya fiziksel olarak olumsuz etkilememesidir.
Eğer her gün mastürbasyon yapıyor ama günlük yaşamınıza gayet devam edebiliyor ve kendinizi iyi hissediyorsanız, bu sizin için normaldir. Haftada birkaç kere yapmak da normaldir, ayda bir yapmak da… Dolayısıyla kendinizi başkalarıyla kıyaslayarak “fazla mı yapıyorum, az mı yapıyorum” diye endişelenmek yersizdir. Vücudunuzun doğal dürtülerine kulak verin ve size uygun gelen sıklıkta yapın. Canınız istemiyorsa zorunda değilsiniz, canınız istiyorsa da makul ölçüde yapmanızda bir sakınca yoktur. Ancak unutmayın, eğer mastürbasyon yüzünden vücudunuz tahriş olmuşsa biraz ara verip iyileşmeyi beklemek iyi olabilir veya aşırı yaptığınızı düşünüp rahatsızlık duyuyorsanız bir uzmandan tavsiye alabilirsiniz. Genel olarak, mastürbasyon sıklığı konusunda katı bir kural yoktur – sizin normaliniz, size iyi gelendir.
Sonuç
Mastürbasyon, doğru anlaşıldığında utanılacak veya korkulacak bir şey değildir; aksine çoğu insan için sağlıklı bir cinsel yaşantının parçasıdır. “31 çekmek zararlı mı?” sorusunun cevabı bilimsel olarak hayır: Makul düzeyde mastürbasyonun fiziksel ya da psikolojik bir zararı gösterilmemiştir. Aksine, stres azaltma, keyif ve rahatlama gibi faydaları vardır. Fazla mastürbasyon ise ancak kişinin hayatına olumsuz yansıdığı noktada sorun teşkil eder; böyle bir durumda da çözüm vardır ve yardım almaktan çekinilmemelidir. NoFap gibi akımlar, pornografi tüketimini azaltmak veya irade güçlendirmek isteyenlere kısa vadede motivasyon sağlasa da, mastürbasyonu bütünüyle kötü veya zararlı bir şey gibi göstermek doğru değildir. Her bireyin bedeni ve deneyimi farklıdır. En doğrusu, bilimsel verileri rehber alarak kendi cinsel sağlığımız konusunda dengeli ve bilinçli kararlar vermektir. Unutmayın: Cinsellik hakkında konuşmak da en az diğer konular kadar normaldir ve doğru bilgiye ulaşmak hepimizin hakkıdır.
Kaynaklar:
- Rachael Ajmera, “Masturbation — How Does It Affect Your Health?”, Healthline.com, May 6 2022healthline.com
- “Masturbation: Facts & Benefits”, Cleveland Clinic, Nov 8 2022my.clevelandclinic.org
- “NoFap Benefits: Overhyped or Worth the Sacrifice?”, Healthline.com, Nov 4 2021healthline.com
- “NoFap (internet movement)”, Wikipedia, last modified Feb 14 2023en.wikipedia.org
- “Can masturbating impact the immune system?”, Medical News Today, Jul 2021medicalnewstoday.com
- Ayşe Tolga, “Mastürbasyon saç kaybına neden olur mu?”, aysetolga.com, Oct 3 2024aysetolga.com
Bir yanıt yazın